اختلال وسواس فکری عملی یا OCD چیست؟

اختلال وسواس فکری عملی یک اختلال روانی است که زندگی را برای فرد دشوار کرده و ممکن است فرد در هر سنی به آن مبتلا شود. اکثر افراد در رابطه با این مشکل تصورات اشتباهی دارند و همین موضوع باعث شده است اطلاعات نادرستی درباه‌ی این اختلال بوجود بیاید. از این رو در این مقاله راجع به اختلال وسواس فکری عملی صحبت می‌کنیم.

افکار وسواسی شامل افکار، تصاویر و امیال ناخواسته‌ و مزاحمی هستند که فرد را مضطرب کرده و اعمال وسواسی، شامل رفتارهایی هستند که فرد به خاطر رهایی از افکار وسواسی یا کاهش اضطراب انجام می‌دهد.

با اینکه بیشتر ما در بخش‌هایی از زندگی خود افکار و رفتار وسواس‌گونه‌ای داریم، به این معنی نیست که به اختلال OCD مبتلا هستیم؛ شخصی که به این اختلال مبتلا باشد، میزان وسواس و اعمال وسواس گونه‌اش آنقدر زیاد است که حتی در روند زندگی او هم اختلالاتی ایجاد کرده و وقت زیادی از او می‌گیرد.

هر وسواسی اختلال OCD نیست.

در واقع همه ما از کلمه وسواس استفاده می‌کنیم. برای مثال می‌گوییم من نسبت به کارم وسواس دارم. که در چنین صورتی وسواس به معنی اهمیت دادن و حساسیت است و زندگی روزمره فرد را مختل نمی‌کند. یا حتی ممکن است شخصی افکار نگران کننده نسبت به عزیزان خودش داشته باشد و نگران باشد که اتفاقی برای آن‌ها نیافتد؛ اما این افکار لزوما نشان‌دهنده‌ی ابتلا به OCD نیست.

علائم وسواس فکری عملی (OCD)

حالا که توضیح دادیم هر وسواسی اختلال OCD نیست، این سوال پیش می‌آید که اختلال وسواس فکری عملی چه علائمی دارد؟

وجود افکار و تصاویری که مدام در ذهن فرد تکرار شوند؛ مثلا این فکر که دستام کثیفه یا نکنه بیماری ایدز دارم؟

وجود افکار غیرمنطقی مثلا شخصی که هنگام عبور از کنار سطل زباله نگران مبتلا شدن به بیماری ایدز است، غیرمنطقی فکر می‌کند چراکه ایدز فقط از راه خون منتقل می‌شود و رد شدن از کنار سطل زباله باعث بروز بیماری ایدز نمی‌شود.

شدید بودن افکار وسواس گونه؛ مثلا اگر شخصی امروز برای عیادت از کسی به بیمارستان برود و همه‌ی لباس‌های خودش را بشوید، مشکلی ندارد اما اگر چند روز بعد هم مدام به این فکر کند که نکنه مریض بشم؟ محیط بیمارستان آلوده بود نکنه اتفاقی بیافته؟ و... احتمالا به وسواس فکری مبتلا شده است.

چند مورد وسواس فکری

وسواس آلودگی، نجسی و پاکی

نگرانی درباره‌ی از دست دادن کنترل خود

نگرانی درباره‌ی آسیب زدن به دیگران

وسواس‌های مرتبط با کمال‌گرایی

وسواس جنسی

وسواس مذهبی

افکار بدبینانه درباره‌ی خوش شانسی یا بدشانسی

چند مورد وسواس عملی

وسواس شست‌وشو

وسواس چک کرددن

وسواس تکرار

سوال پرسیدن مدام برای مطمئن شدن

همانطور که می‌بینید وسواس فکری عملی تنها به شستن مداوم دست‌ها و حساسیت روی تمیزی محدود نمی‌شود و انواع مختلفی دارد. همچنین اگر احساس می‌کنید خود یا اطرفیان شما دچار وسواس شده‌اید می‌توانید به روانشناس و مراکز مشاوره مراجعه کنید تا از این موضوع اطمینان حاصل کرده و در صورتی که وسواس دارید، برای درمان خود اقدام نمایید.

درمان وسواس فکری عملی یا OCD

اختلال OCD روی زندگی بیمار و اطرافیان او تاثیر می‌گذارد و به همین دلیل درمان آن اهمیت زیادی دارد. برخی از روش‌های درمانی عبارتند از:

ERP (تکنیک مواجهه و جلوگیری از پاسخ)

مصرف داروهایی مانند SSRIs

Deep TMS (تحریک عمیق مغز)در نهایت باید گفت برای درمان این اختلال شخص باید به روانشناس یا روانپزشک خوب مراجعه کند تا بتواند در جهت بهبود وضعیت خود و برگشت به روال زندگی عادی اقدام کند.